Skip to content

Terapia hiperbaryczna

Terapia hiperbaryczna to zabieg leczniczy, którego działanie opiera się na wykorzystaniu czystego tlenu w warunkach odpowiednio wysokiego ciśnienia. Ciśnienie w komorze hiperbarycznej może sięgnąć wartości nawet 3 razy wyższej od wartości ciśnienia atmosferycznego, dzięki czemu niweluje fizjologiczne bariery tlenu w przenikaniu do komórek i umożliwia dostarczenie komórkom zwiększonych dawek tlenu, co sprzyja leczeniu wielu schorzeń. Do stworzenia odpowiednich warunków takiej terapii wykorzystuje się komorę hiperbaryczną.

Komora hiperbaryczna

Leczenie różnych chorób i dolegliwości w komorach hiperbarycznych to zabieg nazywany hiperbarią tlenową (HBO). W warunkach normalnych dostarczanie tlenu do organizmu pozostaje uzależnione od ukrwienia konkretnego obszaru ciała. W warunkach panujących w komorze hiperbarycznej tlen ma właściwość przenikania nawet do nieukrwionych miejsc organizmu. Zwiększenie poziomu tlenu stwierdza się również we krwi, limfie i płynie mózgowo-rdzeniowym.

Zabieg w komorze hiperbarycznej trwa mniej więcej 45–60 minut, ale podzielony jest na trzy cykle przedzielone kilkuminutowymi przerwami. Należy zdjąć z siebie wszelkie ostre przedmioty. Po wejściu do komory hiperbarycznej następuje stopniowe zwiększanie ciśnienia do momentu osiągnięcia wymaganej wartości, a następnie utrzymanie tej wartości na stałym poziomie.

W celu uzyskania wymiernego rezultatu należy regularnie poddawać się seansom terapii w komorze hiperbarycznej. Czas i ilość zabiegów oraz wysokość ciśnienia dostosowuje się indywidualnie do konkretnego pacjenta. Tego rodzaju terapię uznaje się za zabieg bezpieczny i nieinwazyjny, chociaż istnieje ryzyko skutków ubocznych, które mogą wystąpić u niektórych pacjentów.

Wskazaniem do terapii w komorze hiperbarycznej są wszelkiego rodzaju schorzenia, które wymagają poprawy procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie. Metoda ta wpływa również hamująco na proces starzenia, a także Terapię w komorze hiperbarycznej zaleca się osobom cierpiącym z powodu szeregu schorzeń i dolegliwości o przebiegu ostrym i przewlekłym. Na liście chorób o przebiegu ostrym, które są wskazaniem do leczenia hiperbarią tlenową to:

  1. choroba dekompresyjna – najczęściej dotyka nurków oraz pilotów samolotów; w organizmie pojawiają się pęcherzyki gazu (zwykle azotu), które należy jak najszybciej usunąć, ponieważ mogą powodować duszności, obrzęk płuc, a nawet uszkodzenie rdzenia kręgowego;
  2. zatrucia tlenkiem węgla – terapia HBO jest najskuteczniejszą metodą leczenia tego groźnego dla życia zatrucia;
  3. zator gazowy powstały np. podczas operacji lub cewnikowania;
  4. urazy mięśniowo-szkieletowe oraz wielonarządowe;
  5. niedokrwienie tkanek miękkich o charakterze ostrym;
  6. martwicze zakażenie tkanek miękkich;
  7. oparzenia II i III stopnia;
  8. głuchota, która jest wynikiem urazu akustycznego lub ma charakter idiopatyczny.

Terapię hiperbaryczną można wdrożyć również w przypadku niektórych schorzeń przewlekłych, w tym: stopy cukrzycowej, powikłań po amputacji (martwice, stany zapalne), martwicy kości lub zagrożenia martwicą tkanek, uszkodzeń popromiennych, zapalenia ucha zewnętrznego, zakażeń po urazach, odleżyn, ropnie (np. wewnątrzczaszkowe, płuca, wątroby).

Skuteczność komór hiperbarycznych jest potwierdzona również w przypadku przewlekłych chorób skóry, różnych stanów zapalnych, odmrożeń, złamań, stłuczeń, anemii spowodowanej utratą krwi, a także wspomagająco w leczeniu grzybicy, przy schorzeniach układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, miażdżyca), udarze mózgu oraz w celu wzmocnienia układu odpornościowego w sepsie. Metoda ta wpływa również hamująco na proces starzenia, a także wspomaga odżywienie i regenerację komórek, dlatego znajduje zastosowanie również w medycynie estetycznej i kosmetologii.

Potwierdzono skuteczność terapii w komorze hiperbarycznej w leczeniu trudno gojących się ran. Widoczna poprawa w gojeniu się ran następuje już po 2-4 tygodniach u osób do 60. roku życia. Nieco wolniej postęp obserwuje się u osób starszych, ale po 6 tygodniach zabiegów gojenie się ulega przyspieszeniu.

Komora hiperbaryczna – przeciwwskazania

Niestety nie każdy pacjent może podjąć się terapii w komorze hiperbarycznej, a w razie wątpliwości należy skonsultować się z lekarzem. Głównymi i bezwzględnymi przeciwwskazaniami do HBO są chemioterapia oraz nieleczona odma opłucnowa.

Zabiegów w komorze hiperbarycznej nie należy wykonywać w przypadku przyjmowania niektórych leków, w tym bleomycyny, doksorubicyny, cisplatyny, disulfiramu oraz antybakteryjnego Mafenide acetate. Inne przeciwwskazania do zabiegów w komorze hiperbarycznej, które należy skonsultować z lekarzem, to:

  1. rozrusznik serca
  2. ciąża;
  3. klaustrofobia;
  4. infekcje wirusowe, szczególnie płuc lub zatok;
  5. gorączka;
  6. sferocytoza;
  7. rozedma płuc;
  8. nowotwory leczone chemioterapią – w przypadku leczenia radioterapią HBO może być wskazana, ponieważ zwiększa podatność zmian nowotworowych na promieniowanie, a do tego łagodzi martwicę popromienną oraz uszkodzenia tkanek;
  9. padaczka lub obniżony prób drgawkowy (skłonność do drgawek i dreszczy);
  10. operacje przeprowadzane w okolicach klatki piersiowej lub kości skroniowej;
  11. zapalenie nerwu wzrokowego przechorowane w przeszłości.